حيات فرا زميني بدون نياز به اکسيژن ممکن است؟

اين سوال به طور کلي‌تري مسأله‌ي مهم ديگري را مطرح مي‌کند و آن چيستي حيات است. اگر بخواهيم دنبال حيات بگرديم بايد بدانيم حيات دقيقاً چيست و در چه فضايي و در چه قالب هايي مي‌تواند خود را نشان دهد. تا امروز ما حتي يک ميکروب را بيرون از فضاي زمين پيدا نکرده‌ايم و زمين تنها جايي است که تاکنون مي‌دانيم ميزبان حيات است. البته اکثر دانشمندان معتقدند پراکندگي سيارات در عالم آن قدر زياد است که عواملي که باعث به وجود آمدن شرايط حيات روي زمين شده باشند مي‌توانند بارها و بارها در نقاط ديگر کهکشان هم تکرار شوند. اما تاکنون ما تنها زمين را به عنوان ميزبان حيات مي‌شناسيم و برداشت ما از حيات مبتني بر دانش ما از نمونه‌هاي آشناي حيات است.

گونه‌هاي چندسلولي که بدون اکسيژن زندگي و توليدمثل مي‌کنند
علت اهميت اکسيژن براي اکثر موجودات زنده زميني اين است که حيات ناچار بوده در شرايط زمين و متناسب با اتمسفر آن توسعه و تکامل پيدا کند. نمونه‌هايي از حيات اکستروموفيل يا سخت دوست روي زمين وجود دارند که مستقل از اکسيژن زندگي مي‌کنند اکثر اين موارد در حدود حيات تک سلولي هستند اما در سال ۲۰۱۰ زيست شناسان چند گونه موجود زنده‌ي چند سلولي پيدا کردند که در زير لايه‌هاي رسوبي نمکي و بدون استفاده از اکسيژن زندگي و توليد مثل مي‌کرد (تصوير ضميمه را ببينيد). بنابراين روي زمين هم همه‌ي اشکال حيات وابسته به اکسيژن نيست. آن‌چه در جست‌وجوي حيات بيش از اکسيژن اهميت دارد وجود يک مايع (در مورد زمين آب) و براي حيات پرسلولي، عنصري مانند کربن است که قابليت پيوندهاي طولاني را داشته باشد. 
روي زمين اين دو پارامتر اصلي آب و کربن هستند و البته ممکن است بتوانيد جايگزين‌هايي را براي جاهاي ديگر در نظر بگيريد اما واقعيت اين است که با توجه به شناخت اندکي که ما از حيات داريم براي ما پيدا کردن حيات در جا و شرايطي مشابه زمين آسان‌تر است. ما مي‌دانيم در روي زمين در مجاورت آب و بر مبناي کربن حيات وجود دارد بنابراين اگر در جاي ديگري چنين شرايطي برقرار باشد، امکان وجود حيات (حداقل به شکلي که ما مي شناسيم) افزايش مي‌يابد. ممکن است در جايي بسيار متفاوت از زمين نوعي ناشناخته از حيات وجود داشته باشد اما در اين صورت اولاً بازه‌ي جست‌وجوي ما بسيار وسيع مي‌شود و در ثاني نمي‌دانيم بايد دنبال چه چيزي بگرديم. به همين دليل محققان تلاش دارند تا مکان‌هايي را پيدا کنند که شرايط وجود حيات با آن‌چه از زمين مي‌شناسند نزديک‌تر باشد. در منظومه‌ي شمسي مريخ و قمرهاي يوروپا و انسلادوس و در خارج از منظومه سيارات فراخورشيدي که در شرايطي مشابه زمين ما (از نظر اندازه و مشخصات مداري) قرار دارند شانس هاي بهتري به شمار مي روند.

کانوت